ลอยกระทง เป็นประเพณีที่สำคัญเก่าแก่ของไทย ตรงกับวันเพ็ญขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๒ ซึ่งอยู่ในช่วงนํ้าหลาก มีที่มาจากพิธีกรรมเกี่ยวกับ “นํ้า” ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในชีวิตวัฒนธรรมของคนไทยถึงแม้จุดมุ่งหมายหรือความเชื่อในการลอยกระทง จะมีความแตกต่างกัน แต่ความหมายที่เหมือนกันของประเพณีนี้คือ การแสดงออกถึง “ความกตัญญู” รู้จักสำนึกถึงคุณของนํ้า นับเป็นสิ่งที่สะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมที่ดีงามอย่างหนึ่งของไทยปัจจุบันประเพณีลอยกระทงถูกดัดแปลงไปบ้างจากที่เคยปฏิบัติมาในอดีต การให้ความสำคัญของความหมาย คุณค่า สาระและแนวทางที่พึงปฏิบัติลดน้อยลงกรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม จึงได้จัดทำหนังสือลอยกระทง ขึ้นเพื่อเผยแพร่ความหมาย คุณค่า สาระ แนวปฏิบัติ และองค์ความรู้ประเพณีลอยกระทงของท้องถิ่นทั้ง ๔ ภาคของประเทศไทย ตลอดจนขนบธรรมเนียมปฏิบัติที่ถูกต้องงดงามของประเพณี ลอยกระทงทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษ โดยที่หน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน ภาคประชาชน และชุมชน สามารถนำไปใช้เป็นแบบอย่างที่ถูกต้องเหมาะสมได้ เพื่อให้การ “ลอยกระทง” เป็นประเพณีแห่ง ความรื่นเริงในคืนวันเพ็ญโดยหวังเป็นอย่างยิ่งว่าจะเป็นแนวทางปฏิบัติและการสร้างความเข้าใจที่ถูกต้องในประเพณีลอยกระทงสืบต่อไป